ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਬਦਲੀ ਹੋਈ ਸਥਿਤੀ ਅਤੇ ਤਾਲਿਬਾਨ ਸ਼ਾਸਨ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵੇਖਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਨਿਰਯਾਤ ਅਤੇ ਆਯਾਤ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਇਸ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਚਿੰਤਤ ਹਨ। ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਅਸਰ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸੁੱਕੇ ਮੇਵੇ ਦੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ‘ਤੇ ਪਿਆ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 80% ਸੁੱਕੇ ਮੇਵੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ।ਇਸ ਵਿੱਚ ਸੌਗੀ, ਬਦਾਮ, ਅੰਜੀਰ, ਅਖਰੋਟ ਵਰਗੇ ਉਤਪਾਦ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਹੁਣ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਅਸਮਾਨ ਛੂਹ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਦੇ ਅੰਦਰ, ਸੁੱਕੇ ਮੇਵੇ 40%ਤੱਕ ਮਹਿੰਗੇ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਯਾਨੀ 200 ਤੋਂ 400 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਚਾਂਦਨੀ ਚੌਕ, ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੁੱਕੇ ਮੇਵੇ ਦੀ ਮਾਰਕੀਟ ਹੈ। ਇਹ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸੁੱਕੇ ਮੇਵੇ ਦੀ ਮੰਡੀ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸੁੱਕੇ ਫਲ ਇੱਥੋਂ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਨੂੰ ਇਸ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚੇ, ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਦੇ ਸੀਜ਼ਨ ਦੇ ਬਾਅਦ ਵੀ, ਕੋਈ ਖਾਸ ਗਤੀਵਿਧੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਥੇ ਪੈਰ ਰੱਖਣ ਦੀ ਕੋਈ ਜਗ੍ਹਾ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਹੁਣ ਘੱਟ ਲੋਕ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਕਰਦੇ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।
ਬਦਾਮ ਜੋ 10 ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ 600 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿਲੋ ਵਿਕ ਰਿਹਾ ਸੀ ਹੁਣ 1000-1100 ਰੁਪਏ ਵਿੱਚ ਵਿਕ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅੰਜੀਰ ਸਿਰਫ ਅਤੇ ਸਿਰਫ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਰੇਟ ਪਹਿਲਾਂ 1000 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਸੀ, ਹੁਣ ਇਹ ਇੱਕ ਝਟਕੇ ਵਿੱਚ ਵਧ ਕੇ 1400 ਰੁਪਏ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਜੇ ਅਸੀਂ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਵਿੱਚਕਾਰ ਵਪਾਰ ਨੂੰ ਵੇਖਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਸਾਲ 2020-21 ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਤੋਂ 3753 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਆਯਾਤ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚੋਂ 2389 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਸੁੱਕੇ ਮੇਵੇ ਸਨ। ਇਸ ਅਨੁਸਾਰ, ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਕੁੱਲ ਆਯਾਤ ਦਾ 63% ਸੁੱਕੇ ਮੇਵਿਆਂ ਤੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਹੁਣ ਮੁਸ਼ਕਲ ਦੌਰ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘ ਰਿਹਾ ਹੈ।
